صورتحساب فروش و نحوه صدور و ارائه آن برای مودیان مالیاتی

 

صورت حساب فروش جزو یکی از مدارک و مستنداتی است که اداره مالیات آن را مبنایی برای محاسبه تعرفه مالیاتی واحد های تجاری قرار می دهد . شرکت ها برای صدور و ارائه صورتحساب های خود ملزم به رعایت قوانین و مقرراتی هستند که در این مقاله موضوع بحث ما قرار گرفته است . اگر در این زمینه سوال یا ابهامی دارید می توانید از شرکت مالیاتی ما مشاوره رایگان بگیرید .

 

مقررات اصلی صورتحساب فروش برای ارائه به اداره مالیات

 

صورت حساب مؤدیان موضوع این آیین­ نامه باید در موارد فروش کالا و یا ارائه خدمات صورت حساب نوع اول یا نوع دوم یا نوع سوم حسب مورد به شرح در مادر و نگهداری نمایند:

 

1. صورت حساب نوع اول باید دارای شماره سریال چایی یا ماشینی حسب مورد، تاریخ و حداقل در برگیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی، یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده و خریدار و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن باشد.
   
   تبصره: در صورت فروش به مصرف­ کننده­ نهایی درج مشخصات خریدار از نظر این آیین­نامه الزامی نمی­ باشد.
   
    
2. صورتحساب نوع دوم که صرفا در موارد استفاده از سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی (مکانیزه)فروش) صادر می­شود باید دارای شماره سریال ماشینی، تاریخ و حداقل، دربرگیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن باشد. در مورد بندهای (1) و (2) فوق تا زمانی­که شماره اقتصادی صادر نشده است درج شماره یا شناسه ملی در صورت حساب الزامی است.
   
    
3. صورت حساب نوع سوم (صورتحساب الکترونیکی) که دارای شماره سریال ماشینی، تاریخ و حداقل دربرگیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کد پستی فروشنده و خریدار و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ بوده و از طریق سامانه ثبت برخط معاملات صادر و دارای کد رهگیری سازمان امور مالیاتی کشور می ­باشد.

 

درج شناسه کالا در صورتحساب معاملات الزامی می ­باشد.

 

تبصره ۱: سازمان می ­تواند تمام یا برخی از مؤدیان موضوع این آیین­ نامه را طبق اعلام کتبی به مؤدی ذی­ربط حداکثر تا شش ماه پس از پایان هر سال مالیاتی جهت اجرا از ابتدای سال مالی بعد به صدور صورتحساب نوع سوم از ابتدای سال مالیاتی بعد مکلف نماید.

 

تبصره ۲: در صورتی که صاحبان مشاغل گروه سوم این آیین ­نامه، مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نباشند، برای معاملات خود تا سقف 5% حد نصاب معاملات کوچک موضوع تبصره 3 قانون برگزاری مناقصات الزامی به صدور صورتحساب نخواهند داشت.

مفاد این حکم در موارد درخواست صدور صورتحساب از سوی خریدار جاری نمی­ باشد. رعایت ساختار صورت حساب موضوع این ماده برای این­گونه صورت حساب­ ها الزامی نمی ­باشد. این تبصره از ابتدای سال 1395 قابل اجرا خواهد بود.

 

نکته- در صورتی که مؤدی به موجب فراخوان­ های سازمان امور مالیاتی مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده باشد مکلف به درج مالیات و عوارض در صورتحساب ­های نوع اول، دوم و سوم می ­باشد.

 

سایر مقررات مرتبط با صورت حساب فروش برای مالیات

 

1. ماده ۹- تغییر روش نگهداری دفاتر اسناد حسابداری از ماشینی (مکانيزه - الکترونیکی) به دستی و بالعکس طی سال مالياتی یا دوره مالی حسب مورد مجاز نخواهد بود.
   
    
2. ماده ۱۰- هر یک از دفاتر می­ تواند به صورت ماشینی (مکانيزه – الکترونیکی) و دستی نگهداری شود و مؤدیانی که از هر یک از روش­های فوق استفاده می­ نمایند مکلف به رعایت الزامات مربوط طبق این آیین ­نامه در هر یک از روش ­های مذکور حسب مورد می ­باشند.
   
    
3. ماده ۱۱- سازمان می­ تواند تمام یا برخی از مؤدیان موضوع این آیین ­نامه را طبق اعلام کتبی به مؤدی ذی­ربط حداکثر تا شش ماه پس از پایان هر سال مالیاتی جهت اجرا از ابتدای سال مالی بعد به نگهداری دفاتر و اسناد حسابداری به صورت ماشینی (مکانيزه - الکترونیکی ) مکلف نماید.
   
    
4. ماده ۱۲- اشخاصی که دفاتر و اسناد حسابداری خود را به صورت ماشینی (مکانيزه - الکترونیکی) نگهداری می ­نمایند مكلف­اند حسب درخواست کتبی مأموران مالیاتی ذی­ربط، هنگام رسیدگی ضمن ارائه دستورالعمل نحوه کار با نرم افزار مالی و حسابداری مربوط، رمز دسترسی لازم به اطلاعات نرم افزار را ارائه نمایند، در غیر این­صورت در حکم عدم تسليم دفاتر خواهد بود.
   
    
5. ماده ۱۳- مؤدیانی که از دفاتر و اسناد حسابداری ماشینی (مکانيزه - الکترونیکی) استفاده می­نمایند مکلف ­اند حسب درخواست کتبی مأموران مالیاتی ذی­ربط، اطلاعات مورد نیاز برای رسیدگی را در لوح فشرده، به مأموران یاد شده ارائه نمایند.
   
    
6. ماده ۱۴- مؤدیانی که از دفاتر و اسناد حسابداری دستی استفاده می­ نمایند مکلف­ هستند حسب درخواست کتبی مأموران مالیاتی ذی­ربط دفاتر و اسناد و مدارک را برای رسیدگی به مأموران مالیاتی یاد شده ارائه نمایند.

 

 

نحوه ارائه دفاتر و اسناد و مدارک به سازمان مالیاتی کشور

 

طبق ماده ۱۵- دفاتر، صورت درآمد و هزینه ماهانه، خلاصه درآمد و هزینه سالانه و اسناد و مدارک حسب مورد با درخواست کتبی اداره امور مالیاتی و یا گروه رسیدگی در روز و محل تعیین شده در برگ درخواست ارائه دفاتر و یا اسناد و مدارک (محل اقامتگاه قانونی مؤدی و یا محلی که قبلا به صورت مکتوب به اداره امور مالیاتی اعلام شده است و یا محل اداره امور مالیاتی حسب مورد با توجه به نوع حسابرسی مالیاتی) تحویل و توسط اداره امور مالیاتی صورت مجلس می­ گردد.

 

 

موارد رد دفاتر حسابداری توسط سازمان مالیاتی کشور

 

بر اساس ماده ۱۶- تخلف از تکالیف مقرر در این آیین­ نامه در موارد زیر موجب رد دفاتر می­ باشد:

 

1. در صورتی که دفاتر ارائه شده نزد مراجع ذی­ربط به ثبت نرسیده باشد یا فاقد یک یا چند برگ باشد.
    
2. عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر به شرط احراز.
    
3. تأخير تحریر دفاتر روزنامه بیش از ۱۵ روز و تأخیر تحریر دفتر كل زائد بر حد مجاز مندرج در این آیین ­نامه.
    
4. عدم ثبت عمليات شعبه یا شعب در دفاتر مرکز طبق مقررات این آیین­نامه.
    
5. در مواردی که دفاتر مزبور به ادعای مؤدی از دسترس وی خارج شده باشد و غیر اختیاری بودن موضوع مورد تایید بالاترين مسؤول اداره امور مالیاتی ذی­ربط قرار نگیرد.
    
6. عدم تطبيق مندرجات دفاتر قانونی با اطلاعات موجود در سیستم­های ماشینی (مکانيزه - الکترونیکی) و یا سامانه ثبت برخط معاملات در مورد اشخاصی که از سیستم ­های مذکور استفاده و یا مکلف به استفاده از سامانه یادشده می ­باشند.
    
7. جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در دفتر روزنامه.
    
8. عدم ارائه یک یا چند جلد از دفاتر ثبت شده اعم از تحریر شده و نا نویس.
    
9. تغییر نرم ­افزار حسابداری مورد استفاده در طی سال مالیاتی بدون اطلاع قبلی اداره امور مالیاتی ذی­­ربط.
    
10. تغییر روش نگهداری دفاتر اسناد حسابداری از ماشینی (مکانيزه - الکترونیکی) به دستی و بالعکس طی سال مالیاتی یا دوره مالی.
     
11. تحریر دفاتر به غیر از پول رایج کشور و زبان فارسی.
     
12. حذف برخی از عملیات در دفاتر الکترونیکی.
     

 

تبصره- در مورد بند ۷ این ماده چنانچه سفید ماندن جهت ثبت تراز افتتاحی باشد موجب رد دفاتر نخواهد بود و همچنین سفید ماندن ذیل صفحات دفتر در آخر هر روز یا هر هفته یا هر ماه به شرطی که اسناد دارای شماره ردیف بوده و قسمت سفید مانده با خط بسته شود، به اعتبار دفتر خللی وارد نمی ­آورد.

 

ماده ۱۷- هیأت سه نفری حسابرسان بند ۳ ماده ۹۷ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 27/11/1380)، در صورتی­که با توجه به دلایل توجیهی مؤدی و نحوه تحریر دفاتر و رعایت استاندارد های حسابداری و درجه اهمیت ایرادات مطروحه از سوی اداره امور مالیاتی و رعایت واقعیت امر، احراز نمایند که ایرادات مزبور به اعتبار دفاتر خللی وارد نمی­ نماید، مکلف است نظر خود را مبنی بر قبولی دفاتر و اسناد و مدارک اعلام نمایند.

 

تبصره - در اجرای مقررات تبصره ماده ۹۷ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 27/11/1380)، مفاد این فصل به مدت سه سال (عملکرد سال ۱۳۹۵ لغایت ۱۳۹۷) و صرفا در ادارات امور مالیاتی که طرح جامع مالیاتی به صورت کامل اجرا نشده است، جاری می ­باشد.

 

این آیین ­نامه در اجرای ماده ۹۵ ق.م.م مصوب 31/4/1394 به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور در 10 فصل و ۱۷ ماده و ۱۰ تبصره به تصویب و مقررات آن از 1/1/1395لازم الاجرا بوده و نسبت به اشخاص حقوقی که سال مالی آنها با سال شمسی منطبق نباشد، در مورد سال مالی که از 1/1/1395 به بعد آغاز می­ گردد جاری بوده و نسبت به سال مالی قبل از آن مفاد آیین ­نامه قبلی مجری می­ باشد.

 

نکته ای که در اینجا یک شرکت مالیاتی با تجربه باید بداند این است که مطابق بخشنامه شماره 32/97/200 مورخ 6/3/1397، با توجه به سؤالات و ابهامات مطروحه از سوی ادارات کل امور مالیاتی در ارتباط با صدور صورتحساب فروش ارز توسط اشخاص غيرشاغل در بازار ارز که اقدام به تبدیل ارز می­ نمایند و همچنین تکلیف قانونی آمر (فروشنده) در خصوص صدور فاکتور در مواردی که اقدام به ارسال کالا برای حق العمل کار( نماینده آمر) به منظور فروش توسط ایشان می­ نمایند، در اجرای مواد ۹۵ و ۱6۹ قانون مالیات­ های مستقیم و به منظور وحدت رویه در رسیدگی­ های مالیاتی مقرر می ­دارد موارد ذیل ملحوظ نظر قرار گیرد:

 

الف- اشخاصی که جهت نیاز خود اقدام به تبدیل وجوه ارزی در صرافی ­های دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک ­ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز می­ نمایند، این فعالیت­ ها از مصادیق فروش کالا یا عرضه خدمات توسط اشخاص حقوقی و یا صاحبان مشاغل نبوده بنابراین الزامی به صدور صورتحساب موضوع آیین­نامه اجرایی 95 قانون مالیات­های مستقیم مصوب 31/4/1394 توسط اشخاص مذکور نخواهند داشت. بدیهی است این موضوع نافی انجام ثبت­ های حسابداری در دفاتر و یا اسناد و مدارک مربوطه براساس استاندارد های حسابداری و الزام ارسال اطلاعات مربوطه در قالب فهرست خرید و فروش ارز نخواهد بود.