مالیات بر درآمد مشاغل سال جدید در یک مقاله جامع مالیاتی

این مقاله جامع ترین و به روز ترین مقاله در رابطه با مالیات بر درآمد مشاغل در سال 1400 است که هم مالیات دهندگان می توانند از آن به عنوان منبع استفاده کنند و هم کارکنان شرکت مالیاتی می توانند برای بالا بردن سطح آگاهی خود از قوانین مالیاتی به آن مراجعه نمایند. لازم به ذکر است که به دلیل جمع آموری همه نکات اصلی و پیرامونی این مبحث ، مقاله پیش رو بسیار بسیار کاربردی اما کمی طولانی می باشد.

 

لذا توصیه می شود با توجه به سرفصل های مختلف مقاله پیش رو و مطالعه آن، نیازهای موردی خود برای کسب اطلاع از بخش خاصی از مالیات بر درآمد مشاغل مختلف را برآورده کنید.

 

مالیات بر درآمد مشاغل چیست؟

 

درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل های این قانون در ایران تحصیل کند پس از کسر کسور معافیت های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشد، که اشخاص مشمول مالیات بر درآمد مشاغل مطابق بندهای (۲) و (۳) ماده ۱ ق.م.م، اشخاص حقیقی ذیل مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشند:

 

• هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمد هایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می نماید.

 

• هر شخص حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران نسبت به کلیه درآمد هایی که در ایران تحصیل می کند.

 

از آن جا که مبحث درآمد مشاغل دارای گستردگی زیادی می باشد، ، در چند بخش به این بحث می پردازیم و از جنبه های مختلف در مورد موضوع میزان مالیات بر درآمد مشاغل و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل صحبت خواهیم کرد. جدا از اینکه آگاهی از این مباحث برای یک شرکت حسابداری جزو ملزومات است، مودیان مالیاتی هم با استفاده از این نکات مالیات کمتری پرداخت خواهند کرد.

 

 

1. درآمد مشاغل

 

مطابق ماده ۹۳ ق.م.م، درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل های قانون مالیاتهای مستقیم در ایران تحصیل کند پس از کسر معافیت های مقرر در قانون مالیات های مستقیم مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشد.

 

مطابق تبصره ماده ۹۳ ق.م.م، درآمد شرکت های مدنی (اعم از اختیاری یا قهری) و همچنین درآمد های ناشی از فعالیت های مضاربه در صورتی که عامل (مضارب) یا صاحب سرمایه شخص حقیقی باشد تابع مقررات فصل مالیات بر درآمد مشاغل می باشد.

 

نکته 1- مطابق بخشنامه شماره 36693/200 مورخ 22/12/1389 ، در خصوص نحوه تشخیص و مطالبه مالیات بر درآمد ورزشکاران، مربیان، سرپرستان و کادر فنی تیم های مختلف ورزشی و متمایز نمودن فعالیت های حرفه ای و غیر حرفه ای اشخاص مذکور ابهاماتی مطرح می باشد لذا به منظور یکسان سازی روش های اجرای عملیات مقرر می گردد:

 

1. در آمد ورزشکاران و مربیان ورزشی حرفه ای اعم از ایرانی و خارجی که در رشته های مختلف ورزشی فعالیت می نمایند و حسب دستورالعمل های فدراسیون ذی ربط، باشگاه های طرف قرارداد با آنان مکلفند یک نسخه از قرارداد منعقده فی مابین را در کلیه امور ورزشی حرفه ای به کمیته نقل و انتقالات سازمان لیگ حرفه ای مربوط ارسال و ثبت نمایند. در این صورت اشتغال آنان به عنوان فعالیت حرفه ای محسوب و مشمول مالیات بر درآمد مشاغل با رعایت سایر تکالیف مقرر قانونی مربوط حسب مورد خواهند بود.

 

2. وجوهی که ورزشکاران غیر حرفه ای، مربیان، سرپرستان و همچنین کادر فنی و تیم های مختلف ورزشی در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال به امور ورزشی از اشخاص حقیقی و حقوقی بر حسب مدت زمان معین دریافت می نمایند مشمول فصل مالیات بر درآمد حقوق می باشد که پرداخت کنندگان حقوق مکلفند پس از اعمال معافیت های مقرر مازاد آن را طبق نرخ های مقرر در ماده ۸۵ ق.م.م محاسبه و ضمن رعایت سایر مقررات مربوط وفق ماده ۸۶ ق.م.م مالیات متعلق را ظرف مهلت مقرر کسر و به واحد مالیاتی محل پرداخت نمایند.

 

نکته۲- مطابق بند ۱۴ بخشنامه شماره 50/96/200 مورخ 24/2/1396در خصوص نحوه بررسی و رسیدگی به تراکنش های بانکی مشکوک، درصورتی که اشخاص حقیقی هیچ گونه اطلاعاتی اعم از مستند و یا دلایل و قرائن، نسبت به حساب های بانکی در اختیار گروه رسیدگی قرار ندهند، گروه رسیدگی ضمن انجام اقدامات در قالب دستورالعمل کشف معاملات و عملیات مشکوک و شیوه گزارش دهی در سازمان امور مالیاتی می بایست حسب مقررات ماده ۹۳ قانون مالیاتهای مستقیم در قالب "اشتغال به مشاغل یا عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل های این قانون" نسبت به مطالبه مالیات متعلقه و جرایم مربوطه اقدام نماید.

 

 

2. گروه بندی صاحبان مشاغل

 

مطابق ماده ۲ آیین نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری، صاحبان مشاغل بر اساس شاخص ها و معیار هایی از قبیل نوع و یا حجم فعالیت به شرح ذیل گروه بندی می شوند:

 

1. گروه اول

2. گروه دوم

3. گروه سوم

 

در مواردی که صرفا ارائه خدمات باشد، ۵۰% مبالغ تعیین شده ملاک عمل می باشد.

 

در مشارکت مدنی جمع مبلغ فروش کالا و خدمات و یا درآمد مشمول مالیات قطعی شده کلیه شرکا ملاک عمل می باشد. مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل بر اساس فعالیت مؤدی در سال قبل می باشد.

 

مؤدیان مالیاتی که در هر گروه قرار می گیرند، تا سه سال بعد، از نظر انجام تکالیف قانونی در طبقات پایین تر قرار نخواهند گرفت.

 

در دو سال اول شروع فعالیت صاحبان مشاغل به استثناء مؤدیانی که بر اساس نوع فعالیت در گروه اول قرار می گیرند، انتخاب گروه و انجام قانونی مربوط به انتخاب مؤدی خواهد بود.

 

صاحبان مشاغل گروه های دوم یا سوم می توانند در هر سال مالیاتی نسبت به انجام تکالیف گروه بالاتر اقدام نمایند. در این صورت مکلف به رعایت مقررات مربوط خواهند بود.

 

نکته - مطابق بخشنامه شماره 51/97/200 مورخ 28/3/1397 ، حکم تبصره (۳) ماده (۲) آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۹۵ اصلاحی 31/4/1394 قانون مالیات های مستقیم ناظر بر مواردی است که مؤدی بنا به تمایل و خواسته خود تکالیف گروه بالاتر در نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک را انجام می دهد، لذا صرف تسليم اظهارنامه مالیاتی در قالب فرم گروه بالاتر بدون تمایل به انجام تکالیف قانونی مربوطه به منزله قرار گرفتن در گروه بالاتری که نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی آن اقدام نموده است نبوده و در این گونه موارد گروه مؤدی حسب مقررات قانونی مربوط به ماده ۲ آیین نامه یادشده ملاک عمل خواهد بود.

 

 

3. تکالیف و وظایف مودیان مالیات بر درآمد مشاغل

 

• نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک

 

مطابق ماده ۹۵ ق.م.م، صاحبان مشاغل موظفند دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط از جمله اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت در خصوص تجار تنظیم می گردد برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس آن ها تنظیم کنند. آیین نامه اجرایی مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری آنها اعم از ماشینی (مکانیزه) و دستی و نمونه اظهارنامه مالیاتی با توجه به نوع و حجم فعالیت حسب مورد برای مؤدیان مذکور و نیز نحوه ارائه آنها برای رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات به مراجع ذیربط، حداکثر ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون مالیاتهای مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می رسد. به منظور مطالعه کامل آیین نامه یاد شده به فصل دوم مراجعه نمایید.

 

مطابق بندهای الف، ب و ب ماده ۶ آیین نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری، صاحبان مشاغل مکلف به نگهداری دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد به شرح ذیل می باشند:

 

الف - صاحبان مشاغل گروه اول مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه و دفتر كل یا سایر دفاتر حسب مورد دستی یا ماشینی (مکانیزه - الکترونیکی) متکی به اسناد و مدارک با رعایت موارد زیر می باشند:

 

1- رویدادهای مالی باید بر اساس استانداردهای حسابداری و روزانه به ترتیب تاریخ وقوع در دفتر روزنامه ثبت و حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر كل منتقل گردد.

 

۲- مؤدیانی که دفاتر دستی نگهداری می نمایند، مکلفند برای هر سال مالیاتی فقط از دفاتری که طی سال مالیاتی قبل نزد مراجع قانونی ذی ربط ثبت شده استفاده نمایند. در مواردی که دفاتر ثبت شده مذکور در هر سال برای ثبت عملیات مالی مؤدیان تا پایان سال مالیاتی کفایت ننماید، مجاز به استفاده از دفاتر ثبت شده طی همان سال می باشند.

 

3- مؤدیان برای استفاده از سیستم الکترونیکی (نرم افزار) جهت ثبت رویدادهای مالی خود، مکلفند از نرم افزار های مورد قبول که دارای ویژگی ها، معیار ها و ضوابط اعلامی سازمان باشد، استفاده نمایند. سازمان موظف است ویژگی ها، معیار ها و ضوابطی که نرم افزار باید دارا باشد را اعلان عمومی کند.

 

3 - 1 - استفاده از نرم افزارهای قبلی تا مدت سه سال پس از لازم الاجرا شدن اصلاحيه قانون (1/1/1395) مجاز خواهد بود. استفاده از نرم افزار های مذکور بعد از مهلت فوق الذکر منوط به مطابقت آن به ویژگی ها، معیارها و ضوابط اعلامی از سوی سازمان است. مؤدیان مکلفند تا قبل از مطابقت نرم افزار مورد استفاده با ویژگی ها، معیارها و ضوابط اعلامی از سوی سازمان، حداقل ماهی یکبار خلاصه عملیات داده شده به ماشین های الکترونیکی را در دفتر روزنامه ثبت و حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل منتقل کنند. در اجرای این بند، سازمان می تواند به منظور بررسی انجام وظایف محوله از ظرفیت علمی و تخصصی اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی استفاده نماید.

 

۴- نگهداری دفتر روزنامه واحد برای ثبت کلیه عملیات و یا دفاتر روزنامه متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است.

 

۵- اشتباه در شماره گذاری صفحات و همچنین اشتباهات ناشی از ثبت دفاتر در مراجع قانونی ذیربط در صورت احراز، خللی به اعتبار دفاتر وارد نخواهد کرد.

 

6- نوشتن دفاتر با وسایلی که به سهولت قابل محو است (مانند مواد گرافیت) در دفاتر دستی ممنوع است.

 

۷- دفاتر حسابداری و اسناد حسابداری می بایست بر اساس واحد پول رایج کشور و همچنین به زبان فارسی تحریر گردد.

 

۸- در مواردی که دفاتر موضوع این آیین نامه توسط مقامات قضایی یا سایر مراجع قانونی و یا به عللی خارج از اختیار مؤدی از دسترس مؤدی خارج شود و صاحب دفاتر از تاریخ وقوع این امر حداکثر ظرف دو ماه دفاتر جدید ثبت و عملیات آن مدت را در دفاتر جدید تحریر کند، تأخیر تحریر عملیات در این مدت به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

 

۹- تأخیر تحریر دفاتر در مورد اشخاص حقوقی جدید التأسیس از تاریخ ثبت شخص حقوقی و در مورد سایر اشخاص از تاریخ شروع فعالیت تا دو ماه مجاز خواهد بود.

 

۱۰- اشخاصی که دارای شعبه هستند مکلفند با توجه به روش های حسابداری مورد عمل خلاصه عملیات شعبه و یا شعب خود را در صورتی که دارای دفاتر ثبت شده باشند، لااقل سالی یكبار (تا قبل از بستن حساب ها) و در غیر این صورت عملیات هر ماه را تا پایان ماه بعد در دفاتر مرکز ثبت کنند.

 

۱۱- ثبت دفاتر ضمن سال مالی مشروط بر اینکه تا تاریخ ثبت هیچ گونه فعالیت مالی و پولی صورت نگرفته باشد، مجاز است.

 

۱۲- ارائه دفاتر سفید و نانویس، در حکم عدم ارائه دفاتر محسوب می شود.

 

۱۳- مؤدیان مکلف به نگهداری دفاتر، باید نسبت به نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک اقدام و در صورت درخواست اداره امور مالیاتی ارائه نمایند. در مورد نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک به صورت ماشینی اطلاعات باید به همان قالبی (فرمتی) که تولید، ارسال و یا دریافت شده، نگهداری شود.

 

ب- صاحبان مشاغل گروه دوم مکلف اند برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا، خدمات و دارایی و سایر اسناد هزینه های انجام شده را به تفکیک و به ترتیب تاریخ وقوع هر یک از رویدادهای مالی نگهداری و صورت درآمد و هزینه خود را ماهانه به شرح فرم شماره (۱) بر اساس آن تنظیم نمایند.

 

پ- صاحبان مشاغل گروه سوم مكلف اند برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا و خدمات و سایر اسناد هزینه های انجام شده را نگهداری و خلاصه درآمد و هزینه سالانه خود را به شرح فرم شماره (۲) بر اساس آن تنظیم نمایند.

 

ت- مؤدیانی که رویدادهای مالی خود را به صورت ماشینی (مکانیزه – الکترونیکی) ثبت و نگهداری می نمایند (به استثنای مؤدیان گروه اول)، نیازی به ارائه دفاتر به صورت دستی ندارند. نگهداری اسناد و مدارک حساب به صورت ماشینی با دستی الزامی است.

 

نکته 1- مطابق ماده ۷ آیین نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری، صاحبان مشاغلی که نسبت به نصب و استفاده از سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی - مکانیزه فروش) اقدام می نمایند در صورت رعایت آیین نامه اجرایی موضوع تبصره (۲) ماده ۱۶۹ ق.م.م در نگهداری و ارائه اطلاعات مربوط، تکلیفی برای نگهداری دفاتر موضوع آیین نامه یاد شده نخواهند داشت.

 

نکته۲- با توجه به مقررات آیین نامه یاد شده، از ابتدای سال ۱۳۹۵ دفتر درآمد و هزینه (دفتر مشاغل) برای صاحبان مشاغل موضوعیت نداشته و ضرورتی به ثبت دفتر مذكور در ادارات امور مالیاتی نمی باشد.

 

مطابق ماده ۸ آیین نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک، صاحبان مشاغل باید در موارد فروش کالا و یا ارائه خدمات صورتحساب نوع اول یا نوع دوم یا نوع سوم حسب مورد به شرح زیر صادر و نگهداری نمایند:

 

1- صورتحساب نوع اول باید دارای شماره سریال چاپی یا ماشینی حسب مورد، تاریخ و حداقل در بر گیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی با نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده و خریدار و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن باشد. تبصره: در صورت فروش به مصرف کننده نهایی درج مشخصات خریدار از نظر این آیین نامه الزامی نمی باشد.

 

۲- صورتحساب نوع دوم که صرفا در موارد استفاده از سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی) (مکانیزه فروش) صادر می شود باید دارای شماره سریال ماشینی، تاریخ و حداقل، در برگیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی فروشنده و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ آن باشد. در مورد بندهای (۱) و (۲) فوق تا زمانیکه شماره اقتصادی صادر نشده است درج شماره یا شناسه ملی در صورتحساب الزامی است.

 

٣- صورتحساب نوع سوم (صورتحساب الکترونیکی) که دارای شماره سریال ماشینی، تاریخ و حداقل در بر گیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی با نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کد پستی فروشنده و خریدار و مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، مقدار و مبلغ بوده و از طریق سامانه ثبت برخط معاملات صادر و دارای کد رهگیری سازمان امور مالیاتی کشور می باشد.

 

لازم به ذکر است که درج شناسه کالا در صورتحساب معاملات الزامی می باشد.

 

تبصره ۱: سازمان می تواند تمام یا برخی از مؤدیان موضوع این آیین نامه را طبق اعلام کتبی به مؤدی ذی ربط حداکثر تا شش ماه پس از پایان هر سال مالیاتی جهت اجرا از ابتدای سال مالی بعد به صدور صورتحساب نوع سوم از ابتدای سال مالیاتی بعد مکلف نماید.

 

تبصره ۲: در صورتی که صاحبان مشاغل گروه سوم این آیین نامه، مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نباشند، برای معاملات خود تا سقف ۵% حد نصاب معاملات کوچک موضوع تبصره ۳ قانون برگزاری مناقصات الزامی به صدور صورت حساب نخواهند داشت.

 

مفاد این حکم در موارد درخواست صدور صورتحساب از سوی خریدار جاری نمی باشد، رعایت ساختار صورتحساب موضوع این ماده برای این گونه صورتحسابها الزامی نمی باشد. این تبصره از ابتدای سال ۱۳۹۵ قابل اجرا خواهد بود.

 

• اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل

 

مطابق ماده ۱۰۰ ق.م.م، مؤدیان موضوع فصل مالیات بر درآمد مشاغل مكلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیتهای شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۱ ق.م.م پرداخت نمایند.

 

مطابق تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م، سازمان امور مالیاتی کشور می تواند برخی از مشاغل یا گروه هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ده برابر معافیت موضوع ماده ۸۴ ق.م.م باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع قانون مالیاتهای مستقیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مؤدیان مذکور را به صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مؤدی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می شود.

 

حکم این تبصره مانع از رسیدگی به اظهارنامه های مالیاتی تسلیم شده در موعد مقرر نخواهد بود.

 

نکته : مطابق بند (ه) تبصره (۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۸، عبارت (ده برابر) در متن تبصره ماده (۱۰۰) ق.م.م با اصلاحات و الحاقات بعدی آن برای عملکرد سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به عبارت (سی برابر) اصلاح می شود.

 

مطابق ماده ۱۷۸ ق.م.م، در مواردی که اظهارنامه مالیاتی با سایر اوراقی که مؤدی مالیاتی به موجب مقررات مكلف به تسلیم آن می باشد به وسیله اداره پست و اصل می گردد، تاریخ تسلیم به اداره پست در صورت احراز، تاریخ تسلیم به مراجع مربوط تلقی خواهد شد.

 

مطابق ماده ۴ آیین نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری، مؤدیان موضوع آیین نامه ياد شده مكلف اند اظهارنامه مالیاتی خود را برای هر سال مالیاتی صورت انفرادی یا مشارکت در موعد مقرر قانونی به صورت الکترونیکی از طریق درگاه های الکترونیکی سازمان تسلیم نمایند. سازمان می تواند در مواردی که مقتضی بداند تسلیم اظهارنامه غير الکترونیکی را بپذیرد. تسليم اظهارنامه در اجرای ماده ۱۷۸ ق.م.م مورد پذیرش می باشد.

 

مطابق تبصره ماده ۲۲۶ ق.م.م به مؤدیان مالیاتی اجازه داده می شود در صورتی که به نحوی از انحاء در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه اشتباهی شده باشد، با ارائه مدارک لازم ظرف یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه نسبت به رفع اشتباه اقدام و اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان اصلاحی را حسب مورد تسلیم نماید و در هر حال تاریخ تسلیم اظهارنامه مؤدی تاریخ تسليم اظهارنامه اول می باشد.

 

• سامانه صندوق فروش

 

در اجرای ماده ۱۲۱ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و با توجه به هماهنگی به عمل آمده با وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای اصناف کشور در خصوص تعیین اولویت صاحبان مشاغل برای نصب، راه اندازی و استفاده از سامانه صندوق فروش بر اساس قانون مزبور، صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی) مشروحه ذیل ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش (pos مکانیزه فروشگاهی) یا رایانه دارای سیستم نرم افزار فروشگاهی و صدور الکترونیکی صورتحساب فروش فاکتور مطابق نمونه اعلام شده در دستورالعمل موضوع مواد ۱۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده و ۱۶۹ ق.م.م میباشند.

 

معیار شناسایی صاحبان مشاغل فوق الذكر، جواز کسب فعالیت صادره توسط مراجع ذیصلاح می باشد. بدیهی است در صورت نداشتن جواز کسب، نوع فعالیت مندرج در پرونده های مالیاتی آنان ملاک عمل خواهد بود.

 

شایان ذکر است هزینه های انجام شده بابت خرید، نصب و راه اندازی دستگاه سامانه صندوق فروش یا رایانه توسط صاحبان مشاغل مذکور (اعم از سخت افزار و نرم افزار)، از درآمد مشمول مالیات مؤدیان مزبور در اولین سال استفاده قابل کسر می باشد. ضمنا مؤدیان مالیاتی ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش (مکانیزه فروش) یا رایانه دارای سیستم نرم افزار فروشگاهی، در صورت عدم استفاده از سامانه های مذکور از معافیت مالیاتی مقرر در قانون برای سال مربوط محروم خواهند شد.

 

 

صاحبان مشاغل ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش

 

فراخوان مرحله اول (بخشنامه شماره 13007/200 مورخ 28/6/1391)

 

تاریخ اجرا از ابتدای سال 1392

 

1. سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر
2. فروشندگان آهن آلات
3. فروشندگان لوازم صوتی و تصویری
4. فروشندگان انواع رایانه و قطعات سخت افزاری
5. فروشندگان ماشین های اداری و لوازم و قطعات و تجهیزات مربوط به آنها
6. فروشندگان لوازم خانگی (شامل برقی، گازی و نفتی)
7. تالار پذیرایی، رستورانها، چلوکبابی ها و اغذیه فروشی ها،
8. هتل و هتل آپارتمان
9. مشاوران املاک و مستغلات

 

فراخوان مرحله دوم (بخشنامه شماره ۱۰۷۰۶ /۲۰۰ مورخ 16/6/1392)

 

تاریخ اجرا از ابتدای سال ۱۳۹۳

 

1.  فروشندگان لوازم یدکی خودروهای سبک و سنگین و ماشین آلات راه سازی، کشاورزی و ساختمانی (نمایندگی عمده و خرده فروشی)؛
2. صاحبان تعمیرگاه های مجاز خودرو و انواع وسایط نقلیه سنگین و ماشین آلات راه سازی، کشاورزی و ساختمانی؛
3. فروشندگان تجهیزات و تأسیسات حرارتی و برودتی، شوفاژ و تهویه مطبوع و لوازم مربوط نمایندگی، عمده و خرده فروشی)؛
4. فروشندگان لوازم بهداشتی ساختمان (نمایندگی، عمده و خرده فروش)؛
5. فروشندگان تزیینات ساختمان (موکت، کف پوش، انواع پرده، کاغذ دیواری، شومینه و کارهای تزیینی چوبی و فلزی) نمایندگی، عمده و خرده فروش)؛
6. فروشندگان انواع تلفن ثابت و بی سیم)، همراه و تجهیزات جانبی آن (نمایندگی، عمده و خرده فروش)؛
7. تولیدکنندگان و فروشندگان مبل، مصنوعات چوبی و فلزی و غیر فلزی هم از اداری و خانگی (نمایندگی، عمده و خرده فروش)؛
8. فروشندگان فرش ماشینی، تابلو فرش، موکت و قالیچه ماشینی (نمایندگی، عمده و خرده فروش)؛
9. فروشندگان لوازم آرایشی و بهداشتی (نمایندگی، عمده و خرده فروش)؛
10. فروشندگان لوازم طبی بیمارستانی، آزمایشگاهی و دندان پزشکی و دندان سازی و انواع لوازم و تجهیزات پزشکی نمایندگی، عمده و خرده فروش).

 

فراخوان مرحله سوم (بخشنامه شماره 71/93/200 مورخ 30/6/1393)

 

تاریخ اجرا از ابتدای سال ۱۳۹۶

 

1. فروشندگان لاستیک (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)؛
2. نمایشگاه های اتومبیل (سواری، باری، مسافربری، ماشین آلات راه سازی، کشاورزی و صنعتی)؛
3. فروشندگان مصالح ساختمانی (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)؛
4. فروشندگان تأسیسات الکترونیکی - مکانیکی ساختمان (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)؛
5. فروشندگان انواع رنگ ساختمان، صنعتی و اتومبیل (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)؛
6. فروشندگان مواد شیمیایی (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)؛
7. نمایندگی های فروش شرکت های توزیع کالاهای داخلی و وارداتی (غیر اشخاص حقوقی)؛
8. نمایندگان فروش شرکت ها و مؤسسات تجاری و صنعتی اعم از داخلی و خارجی (غير اشخاص حقوقی)؛
9. فروشندگان یخچال های صنعتی و ویترینی (نمایندگی، عمده و خرده فروشی)؛
10. بار فروشان و فروشندگان میوه و تره بار و میدان داران؛

 

نکته 1- مطابق نامه شماره 5656/260/د مورخ 12/9/1396 معاونت مالیات بر ارزش افزوده، در اجرای تبصره ۲ ماده ۱۶۹ ق.م.م در خصوص نصب و به کارگیری سامانه صندوق فروش توسط اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل و با توجه به فراخوان های انجام شده و در اجرای ماده ۱۲۱ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران طی سالهای ۱۳۹۲، ۱۳۹۳، ۱۳۹۴ و بخشنامه های سازمان امور مالیاتی کشور و با توجه به هماهنگی های صورت گرفته با اتاق اصناف ایران و وزارت صنعت ، معدن و تجارت صاحبان مشاغل فراخوان شده قبلی طی اطلاعیه پیوست که در روزنامه های کثیرالانتشار شهریورماه ۱۳۹۶ منتشر گردیده است، مجددا مشمول استفاده از سامانه صندوق فروش می باشد.

 

همچنین به منظور برخورداری از بخشودگی مالیاتی به میزان ۱۰% مالیات ابرازی عملکرد و اجتناب از تعلق جرایم مالیاتی مقرر در تبصره ۲ ماده ۱۶۹ ق.م.م و آیین نامه آن، مشمولین فراخوان شده مکلفند حداکثر تا پایان دی ماه سال ۱۳۹۶ نسبت به ثبت درخواست تخصیص شماره شناسه در درگاه عملیات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس الکترونیکی https://tax.gov.ir اقدام نمایند.

 

شایان ذکر است معیار شناسایی فعالیت صاحبان مشاغل فوق الذکر جواز کسب صادره توسط اتحادیه آنها می باشد. بدیهی است در صورت نداشتن جواز کسب نوع فعالیت مندرج در پرونده های مالیاتی آنان ملاک عمل خواهد بود. لذا به اطلاع می رساند شرط برخورداری از بخشودگی مالیاتی و اجتناب از تعلق جرایم موضوع تبصره ۲ ماده ۱۶۹ ق.م.م، نصب و به کارگیری سامانه صندوق فروش می باشد.

 

نکته۲- مطابق بخشنامه شماره 176/97/200 مورخ 28/12/1397 ، مطابق بخشنامه شماره 71/193/200 مورخ 30/6/1393، نمایندگی های فروش شرکت ها و مؤسسات تجاری و صنعتی اعم از داخلی و خارجی موضوع بند (۹) ماده ۹۹ ق.م.م مکلف به نصب و راه اندازی سامانه صندوق فروش می باشند. لذا از آنجایی که نمایندگان شرکت های بیمه با توجه به نوع فعالیت مجهز به رایانه دارای سیستم نرم افزاری برای صدور صورتحساب می باشند، سیستم یاد شده در حکم نصب و راه اندازی سامانه صندوق فروش موضوع بخشنامه مذکور می باشد.

 

 

در ادامه به موضوعاتی از جمله درآمد مشمول مالیات مشاغل و روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات مشاغل می پردازیم با همراه باشید.

 

 

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل سال 1400

 

درآمد مشمول مالیات مشاغل

 

مطابق ماده ۹۴ ق.م.م، درآمد مشمول مالیات مؤدیان مالیات بر درآمد مشاغل عبارت است از: کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمد های آنان که مشمول سایر فصل های قانون مالیات های مستقیم شناخته نشده پس از کسر هزینه ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه های قابل قبول و استهلاکات.

 

(هزینه های قابل قبول و استهلاکات) - (سایر درآمدها + درآمد حاصل از خدمات + فروش کالا) = درآمد مشمول مالیات

 

 

روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات مشاغل

 

مطابق ماده ۹۷ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 31/4/1394)، درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی می باشند به استناد اظهارنامه مالیاتی مؤدی که با رعایت مقررات مربوط تنظیم و ارائه شده و مورد پذیرش قرار گرفته باشد، خواهد بود. سازمان امور مالیاتی کشور می تواند اظهارنامه های مالیاتی دریافتی را بدون رسیدگی قبول و تعدادی از آنها را بر اساس معیارها و شاخص های تعیین شده و یا به طور نمونه انتخاب و برابر مقررات مورد رسیدگی قرار دهد. در صورتی که مؤدی از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت قانونی و مطابق با مقررات خودداری کند، سازمان امور مالیاتی کشور نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی بر اساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مؤدیان از طرح جامع مالیاتی و مطالبه مالیات متعلق به موجب برگ تشخیص مالیات اقدام می کند. در صورت اعتراض مؤدی چنانچه ظرف مدت اسی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات مربوط اقدام کند، اعتراض مودی طبق مقررات قانون مالیاتهای مستقیم مورد رسیدگی قرار می گیرد، این حکم مانع از تعلق جریمه ها و اعمال مجازات های عدم تسليم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی نیست.

 

مطابق تبصره ماده ۹۷ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 31/4/1394)، سازمان امور مالیاتی کشور موظف است حداکثر ظرف مدت سه سال از تاریخ ابلاغ قانون مالیاتهای مستقیم، بانک اطلاعات مربوط به نظام جامع مالیاتی را در سراسر کشور مستقر و فعال نماید. در طی این مدت، در ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به صورت کامل به اجرا در نیامده است، مواد ۹۷، ۹۸، ۱۵۲، ۱۵۳، ۱۵۴ و ۲۷۱ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 27/11/1380) مجری خواهد بود.

 

مع الوصف با در نظر گرفتن مفاد ماده ۹۷ ق.م.م و تبصره آن (اصلاحیه مورخ 31/4/1394)، روش های تعیین درآمد مشمول مالیات عملکرد سال های ۱۳۹۵ لغايت ۱۳۹۷ منوط به اجرای نظام جامع مالیاتی یا عدم اجرای نظام جامع مالیاتی در اداره امور مالیاتی ذیربط می باشد. با توجه به اینکه نظام جامع مالیاتی عمدتا در ادارات امور مالیاتی به صورت کامل اجرا نگردیده است بنابراین روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل طی سالهای یاد شده در قالب دو بخش کلی ذیل طبقه بندی می شوند:

 

1. روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل در ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به صورت کامل در آن ادارات به اجرا در آمده است:

 

تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل بر اساس اظهارنامه مالیاتی تسلیمی مؤدی

 

مطابق ماده ۹۷ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 31/4/1394)، درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی به استناد اظهارنامه مالیاتی مؤدی که با رعایت مقررات مربوط تنظیم و ارائه شده و مورد پذیرش قرار گرفته باشد، خواهد بود. سازمان امور مالیاتی کشور می تواند اظهارنامه های مالیاتی دریافتی را بدون رسیدگی قبول و تعدادی از آنها را بر اساس معیارها و شاخص های تعیین شده و یا به طور نمونه انتخاب و برابر مقررات مورد رسیدگی قرار دهد.

 

تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل بر اساس اظهارنامه مالیاتی بر آوردی مؤدی

 

مطابق ماده ۹۷ ق.م.م(اصلاحیه مورخ 31/4/1394)، در صورتی که مؤدی از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت قانونی و مطابق با مقررات خودداری کند، سازمان امور مالیاتی کشور نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی بر اساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مؤدیان از طرح جامع مالیاتی و مطالبه مالیات متعلق به موجب برگ تشخیص مالیات اقدام می کند. در صورت اعتراض مؤدی چنانچه ظرف مدت سه روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات مربوط اقدام کند، اعتراض مؤدی طبق مقررات قانون مالیاتهای مستقیم مورد رسیدگی قرار می گیرد، این حکم مانع از تعلق جریمه ها و اعمال مجازات های عدم تسليم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی نیست.

 

تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل بر اساس تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم

 

مطابق تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م، سازمان امور مالیاتی کشور می تواند برخی از مشاغل یا گروه هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ده برابر معافیت موضوع ماده ۸۴ ق.م.م باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع قانون مالیاتهای مستقیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مؤدیان مذکور را به صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مؤدی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می شود.

 

 

2. روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل در ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به صورت کامل در آن ادارات به اجرا در نیامده است.

 

تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل از طریق رسیدگی به دفاتر، اسناد و مدارک

 

چنانچه مؤدی به مقررات قانون مالیاتهای مستقیم، تکالیف و دستورالعمل های صادره در خصوص نحوه تنظیم، نگهداری و تحریر دفاتر و رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری به شرح ذیل اقدام نماید، درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر، اسناد و مدارک تعیین می شود:

 

1- حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی ترازنامه و حساب سود و زیان خود را به اداره امور مالیاتی ذی ربط تسلیم نماید.

 

۲- مؤدی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط نسبت به ارائه دفاتر و یا مدارک حساب به مأموران مالیاتی در محل کار خود اقدام نماید.

 

٣- دفاتر قانونی و اسناد و مدارک مالی بر اساس آیین نامه اجرایی مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روشهای نگهداری آنها و استاندارهای پذیرفته شده حسابداری تنظیم و تحریر نماید.

 

۴- دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی با هیأت سه نفری موضوع بند (3) ماده ۹۷ ق.م.م"(اصلاحیه مورخ 27/11/1380) از کفایت لازم برخوردار و حسب مورد قابل رسیدگی باشد.

 

۵- در مواردی که هیأت اجرایی موضوع ماده ۱۸۱ ق.م.م به اقامتگاه قانونی مؤدی مراجعه می نماید، گزارش هیأت دایر بر صحت عمل مؤدی بوده باشد.

 

6 - 2 - 1 - 1 - نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر اسناد و مدارک چنانچه دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی با هیأت متشکل از سه نفر حسابرس منتخب رییس کل سازمان مالیاتی (هيأت موضوع بند(۳) ماده ۹۷ ق.م.م اصلاحیه مورخ 27/11/1380) حسب مورد قابل رسیدگی تشخیص شود، درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر، اسناد و مدارک صورت خواهد گرفت. در این روش ادارات امور مالیاتی اقلام هزینه و استهلاک را با احکام فصل هزینه های قابل قبول و استهلاک (مواد ۱۴۷- ۱۴۹ ق.م.م ) مطابقت داده، آنها را در صورت مطابقت و با احراز شرایط قانونی قبول وگرنه اقلام غیرقابل قبول را برگشت داده و به درآمد مشمول مالیات اضافه و یا از زیان ابرازی کسر خواهند نمود.

 

۲ - ۲ - ۶ - درآمد مشمول مالیات از طریق على الراس مطابق ماده ۹۷ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 27/11/1380)، در صورت بروز هر یک از موارد ذیل، درآمد مشمول مالیات به روش على الرأس تعیین می گردد:

 

1- در صورتی که تا چهار ماه پس از پایان سال مالی ترازنامه و حساب سود و زیان به اداره امور مالیاتی ذی ربط تسلیم نشده باشد.

 

۲- در صورتی که مؤدی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نماید. هرگاه مؤدی از ارائه قسمتی از مدارک حساب خودداری نماید چنانچه مربوط به هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و در صورتی که مربوط به درآمد باشد درآمد مشمول مالیات این قسمت از طريق على الرأس تعیین خواهد شد.

 

3- در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه تحریر دفاتر مورد قبول واقع نشود و متعاقبا هیأت سه نفره موضوع بند(۳) ماده ۹۷ ق.م.م (اصلاحیه مورخ 27/11/1380) نظر اداره امور مالیاتی را در مورد مردود یا غیر قابل رسیدگی بودن دفاتر قبول نماید.

 

 

نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات مشاغل سال 1400 از طریق على الراس

 

در روش على الرأس درآمد مشمول مالیات از حاصل ضرب قرائن مالیاتی در ضرایب مالیاتی بدست می آید.

 

ضریب با ضرایب مالیاتی به قرینه با قرائن مالیاتی = درآمد مشمول مالیات

 

قرائن مالیاتی چیست؟

 

قرائن مالیاتی عبارت است از عواملی که در هر رشته از مشاغل با توجه به موقعیت شغل برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به طور على الرأس به کار می رود و فهرست آن عبارتند از: خرید سالانه، فروش سالانه درآمد ناویژه، میزان تولید در کارخانجات، ارزش حق واگذاری محل کسب، جمع كل وجوهی که بابت حق التحریر و حق الزحمه وصول عوارض و مصرف تمبر عاید دفترخانه اسناد رسمی می شود یا میزان تمبر مصرفی آنها و سایر عوامل به تشخیص کمیسیون تعیین ضرایب.

 

ضرایب مالیاتی چیست؟

 

ضرایب مالیاتی عبارت است از ارقام مشخصه ای که حاصلضرب آنها در قرینه مالیاتی در موارد تشخیص على الرأس درآمد مشمول مالیات تلقی می گردد. ضرایب مالیاتی توسط کمیسیون تعیین ضرایب مالیاتی برای صاحبان مشاغل (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) بر حسب نوع فعالیت و با توجه به جریان معاملات و اوضاع و احوال اقتصادی تعیین می گردد.

 

برای استفاده از مجموعه ضرایب مالیاتی باید به نکات زیر توجه نمود:

 

۱- ضرایب تشخیص درآمد مشمول مالیات که توسط کمیسیون تعیین ضرایب مالیاتی برای صاحبان مشاغل بر حسب نوع فعالیت و با توجه به جریان معاملات و اوضاع اقتصادی تعیین می گردد، در موارد تشخیص على الرأس (مطابق مقررات مواد ۹۷ و ۹۸ ق.م.م اصلاحیه مورخ 27/11/1380) و به طور کلی در مورد مؤدیانی که به تکالیف و وظایف قانونی خود به طور دقیق عمل نمی نمایند، می بایست مبنای محاسبه و تعیین درآمد مشمول مالیات قرار گیرد.

 

۲- نظر به اینکه در مورد معاملات (خرید و فروش)، معمولا تنها برای فروش ضریب تعیین می شود، چنانچه در خصوص فعالیت های واردات، عمده فروشی و خرده فروشی و غیره مبلغ فروش مؤدیان مالیاتی مذکور مشخص نبوده و فقط قیمت خرید و یا قیمت تمام شده کالای وارداتی (که با توجه به قوانین و مقررات مربوطه تعیین شده است) در اختیار باشد، برای تعیین مبلغ فروش مؤدیان یاد شده قیمت مذکور حسب مورد در فرمول زیر درج و سپس نسبت به فروش احتسابی اعمال ضریب می گردد:

 

۳- در مواردی که از طرف مراجع دولتی ذی ربط برای تولید یا فروش کالایی، نرخ سود معینی، مشخص شده و مراتب رعایت نرخ مذکور توسط مؤدی طی دوره عملکرد مورد نظر به تأیید مراجع ذیربط رسیده باشد، نرخ سود موردنظر در خصوص آن بخش از فروش ابرازی مندرج در اظهارنامه مالیاتی که با نرخ مزبور صورت گرفته است، با تشخیص اداره امور مالیاتی ذی ربط، به جای ضریب مالیاتی قابل اعمال می باشد.

 

6 - ۲ - 3 - بر اساس تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم مطابق تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م، سازمان امور مالیاتی کشور می تواند برخی از مشاغل یا گروه هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ده برابر معافیت موضوع ماده ۸۴ ق.م.م باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع قانون مالیاتهای مستقیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مؤدیان مذکور را به صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مؤدی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می شود.

 

نکته - مطابق بخشنامه شماره 504/96/200 مورخ 18/2/1396، با توجه به سؤالات و ابهامات مطروحه از سوی ادارات کل امور مالیاتی در خصوص چگونگی رسیدگی به عملکرد مالیات بر درآمد بیمارستان ها و سایر مراکز تشخیصی و درمانی و تعيين مأخذ درآمد مشمول مالیات آنان، موارد ذیل را مقرر می دارد:

 

الف: جایگاه حقوقی بیمارستانها و مراکز تشخیصی و درمانی در قانون مالیاتهای مستقیم

 

1- بیمارستان ها و مراکز درمانی در قالب دو شخصیت حقوقی و حقیقی اقدام به فعالیت می نمایند.

 

۲- صاحبان بیمارستان هایی که در قالب اشخاص حقیقی اقدام به فعالیت می نمایند طبق جزء ردیف 4 بند ب ماده ۲ آئین نامه اجرایی مربوط به دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری آنها اعم از ماشینی (مکانیزه) و دستی و نمونه اظهارنامه مالیاتی و نیز نحوه ارائه آنها برای رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات موضوع ماده 95 ق.م.م اصلاحی مصوب 31/4/1394 برای عملکرد سال 1395 و به بعد و همچنین طبق ردیف 6 بند (الف) ماده ۹۹ ق.م.م مصوب 27/11/1380 مکلف به نگهداری دفتر روزنامه و كل موضوع قانون تجارت بوده و به موجب ماده ۱۰۰ ق.م.م مکلفند نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی شامل ترازنامه و حساب سود و زیان مطابق نمونه هایی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می شود در موعد مقرر اقدام نمایند.

 

۳- بیمارستان هایی که در قالب اشخاص حقوقی اقدام به فعالیت می نمایند طبق ماده ۱۱۰ ق.م.م مکلف به تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود زیان در موعد مقرر می باشند.

 

ب: نحوه شناسایی و ثبت درآمدها و محاسبه درآمد مشمول مالیات

 

۱- درآمد حاصل از سرویس های تشخیصی و درمانی در صورتی که بین بیمارستان و پزشک قرار داد مشارکت تنظیم گردیده باشد. در موارد ارائه سرویس های تشخیصی و درمانی که بین بیمارستان و پزشک قرارداد مشارکت منعقد و بیمارستان با توجه به قرارداد منعقده نسبت به شناسایی درآمد خود به نسبت تعیین شده در قرار داد اقدام و سهم پزشک را به حساب پزشک منظور یا پرداخت می کند، در این صورت به نسبت سهم درآمد خود به شرح قرارداد مشمول مالیات خواهد بود.

 

۲- درآمد حاصل از سرویس های تشخیصی و درمانی بیمارستان با کمک سایر پزشکان در قالب قرار داد خدمات پزشکی در مورد ارائه سرویس های تشخیصی و درمانی توسط بیمارستان با استفاده از خدمات سایر پزشکان در قالب قرارداد حق الزحمه ای، کل درآمد ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به عنوان درآمد بیمارستان با رعایت مقررات مشمول مالیات خواهد بود. در این صورت در موارد رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک، هزینه خدمات ارائه شده توسط پزشکان مذکور با رعایت مقررات به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی می باشد.

 

3- درآمد حاصل از سرویس های تشخیصی و درمانی بیمارستانها با کمک پزشكان مستخدم (حقوق بگیران) در موارد ارائه سرویس های تشخیصی و درمانی توسط بیمارستان با استفاده از خدمات پزشکان مستخدم (حقوق بگیر)، کل درآمد ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به عنوان درآمد بیمارستان با رعایت مقررات مشمول مالیات خواهد بود و هزینه حقوق نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی بیمارستان خواهد بود.

 

4- سایر درآمدهای بیمارستانها و مراکز تشخیصی و درمانی

سایر درآمدهای بیمارستان ها شامل درآمد کترینگ، هتلینگ، آزمایشگاه و داروخانه و سایر بخش های خدماتی و بازرگانی نیز با رعایت مقررات جزء درآمدهای مشمول مالیات می باشند و چنانچه بخشی از خدمات به صورت قرارداد اجاره صورت پذیرد، درآمد های مذکور طبق مفاد قرارداد محاسبه و با رعایت مقررات مشمول مالیات خواهد بود.

 

ج: نکات قابل توجه در رسیدگی:

 

رسیدگی عملکرد

 

1- در زمان رسیدگی به حساب درآمدهایی که به طریق مشارکت در دفاتر بیمارستان شناسایی شده است گروههای رسیدگی ضمن اخذ قرارداد مشارکت و نحوه تفکیک درآمد بیمارستان و پزشک، طبق قراردادهای فی مابین اقدام لازم به عمل آورند و در صورت عدم ارائه قرارداد مشارکت، كل درآمد حاصله به عنوان درآمد بیمارستان تلقی خواهد شد.

 

۲-گروه های رسیدگی کننده مالیاتی ضمن بررسی قراردادهای مذکور و انطباق آن با مبالغ ثبتی، از رعایت مفاد قرارداد در ثبت و شناسایی درآمد و مبالغ منظور شده به حساب پزشکان اطمینان حاصل نمایند.

 

٣- نحوه شناسایی درآمد حاصل از سرویس های تشخیصی و درمانی بیمارستانها و سایر مراکز تشخیصی و درمانی به صورت تعهدی بوده و در زمان صدور صورتحساب می بایست نسبت به شناسایی کل درآمد حاصله اقدام نمایند. (عدم وصول بخشی از خدمات ارائه شده در زمان صدور صورتحساب به علت پوشش بیمه ای مانع از شناسایی درآمد حاصله نخواهد بود.) در صورتی که بخشی از مستندات ارسالی برای شرکت های بیمه ای به هر دلیل مورد پذیرش واقع نشده باشد، در صورت شناسایی درآمد، برگشت آن از نظر مالیاتی با ارائه مستندات مربوط قابل پذیرش خواهد بود.

 

4- گروههای رسیدگی کننده می بایست علاوه بر استخراج اطلاعات بیمارستان ها از سامانه های اطلاعاتی موضوع ماده ۱۹۹ ق.م.م نسبت به استعلام از مراکز بیمه ای اقدام نموده و ضمن تطبيق اطلاعیه های به دست آمده با درآمدهای حاصله، نسبت به بررسی میزان سهم شرکت بیمه گذار و مبالغ ناخالص پرداختی و نحوه ثبت درآمدهای شناسایی شده آن در دفاتر که قبلا ذکر گردیده است اطمینان حاصل نمایند.

 

5- در زمان رسیدگی و تعیین درآمد مشمول مالیات به صورت على الرأس، درآمد مشمول مالیات بیمارستانها از منابع حاصل از خدمات درمانی و تشخیصی بر مبنای نحوه شناسایی آنها که در بندهای فوق ذکر گردیده است پس از اعمال ضرایب مناسب محاسبه می گردد.

 

رسیدگی حقوق

 

1. هر دو گروه از اشخاص بیمارستانی (حقیقی و حقوقی ) مکلف به تسلیم فهرست مالیات حقوق پرداختی می باشند.

 

2. کلیه پرداخت های صورت گرفته به هر نحو به پزشکان معالج مستخدم بیمارستان مشمول مالیات حقوق می باشد.

 

د: رسیدگی به درآمد پزشکان معالج دارای مطب یا قرارداد با بیمارستانها و سایر مراکز درمانی

 

در اجرای ماده ۳ آیین نامه موضوع تبصره (۳) ماده ۱۶۹ ق.م.م اصلاحی مصوب 31/4/1394 صاحبان مشاغل مكلف به ثبت نام، می بایست برای هر واحد شغلی یا برای هر محل، جداگانه در نظام مالیاتی ثبت نام نمایند و همچنین در اجرای تبصره (1) ماده ۳ مذکور چنانچه صاحبان مشاغل موضوع این آیین نامه بر اساس مجوز صادره از طرف مراجع ذیصلاح، بیش از یک محل فعالیت برای همان مجوز داشته باشند، برای تمامی این محل ها فقط یک ثبت نام صورت خواهد گرفت و بنا بر اعلام مؤدی یکی از این محل ها، به عنوان محل اصلی فعالیت مشخص و سایر محل ها به عنوان شعبه منظور خواهد شد. در صورت عدم انتخاب مؤدی، تعیین محل اصلی فعالیت به تشخیص سازمان خواهد بود.

 

پزشکان معالج ضمن رعایت آیین نامه مربوط می بایست درآمد مطب های خصوصی شان در داخل و خارج از بیمارستان ها و کلیه درآمدهای حاصل از قراردادها را در اظهارنامه مالیاتی خود ابراز نموده و مأموران مالیاتی می بایست درآمد مشمول مالیات آن ها را محاسبه و به آدرس قانونی پزشک معالج و یا آدرس بیمارستان طرف قرار داد ابلاغ و مالیات مربوطه را مطالبه نمایند.

 

 

در ادامه و در قسمت پایانی به موضوعات باقی مانده مبحث مالیات بر درآمد مشاغل از جمله نرخ مالیات بر درآمد مشمول مالیات و جرائم مالیات بر درآمد مشاغل می پردازیم.

 

 

نرخ مالیات بر درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل

 

مطابق ماده ۱۳۱ ق.م.م، نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ای می باشد به شرح زیر است:

 

 نرخ ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم:

 

1. تا میزان پانصد میلیون (500,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (15%)

 

2. نسبت به مازاد پانصد میلیون (500,000,000) ریال تا میزان یک میلیارد (1,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد (20%)

 

3. نسبت به مازاد یک میلیارد (1,000,000,000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد (25%)

 

تبصره- به ازای هر ده درصد (10%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می­شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.

 

 

معافیت های مالیات بر درآمد مشاغل

 

• معافیت های مالیاتی مواد ۱۳۴، ۱۳۹، ۱۴۱، ۱۴۲، ۱۴۵ ق.م.م و مناطق آزاد تجاری و صنعتی که در فصل مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی به صورت کامل توضیح داده شد در بخش مالیات بر درآمد مشاغل نیز مصداق دارند لذا از تکرار موارد یاد شده در این فصل خودداری می گردد.

 

• مطابق ماده ۱۰۱ ق.م.م، درآمد سالانه مشمول مالیات مؤدیان مالیات بر درآمد مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات در موعد مقرر تسلیم کرده اند تا میزان معافیت موضوع ماده ۸۴ ق.م.م از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ های مذکور در ماده ۱۳۱ ق.م.م مشمول مالیات خواهد بود. شرط تسلیم اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال ۱۳۸۲ به بعد جاری است. مطابق بند (الف) تبصره (۶) قانون بودجه سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، میزان معافیت مالیاتی اشخاص موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م در سال ۱۳۹۷ سالانه مبلغ دویست و شانزده میلیون (۲۱۶٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال و در سال ۱۳۹۸ سالانه مبلغ دویست و پنجاه و هشت میلیون (۲۵۸٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تعیین شده است.

 

• مطابق تبصره ماده ۱۳۱ ق.م.م، به ازای هر ده درصد (۱۰) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع ماده ۱۳۱ ق.م.م نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.

 

نکته مطابق بخشنامه شماره 158/96/200 مورخ 7/12/1396، در ارتباط با مقررات تبصره ماده ۱۳۱ ق.م.م مصوب 31/4/1394، موارد به شرح ذیل اعلام می گردد

 

الف - در خصوص اشخاص حقیقی:

 

١- تخفیف نرخ موضوع تبصره ماده ۱۳۱ قانون مزبور، کلیه درآمدهای اشخاص حقیقی در منابع مختلف مالیاتی که دارای درآمد ابرازی مشمول مالیات اعم از درآمد حاصل از اجاره املاک، مشاغل و اتفاقی موضوع ماده ۱۲۳ قانون مذکور) می باشند را شامل می گردد، لكن در محاسبات مربوط به تعیین تخفیف می بایست درآمد ابرازی مشمول مالیات هر منبع و هر شغل جداگانه مدنظر قرار گیرد.

 

۲- در صورت احراز تخفیف نرخ برای اشخاص حقیقی کلیه نرخهای موضوع ماده ۱۳۱ قانون متأثر از این امر شده و تخفیف محاسبه شده در تمام طبقات ماده اخير الذكر مدنظر قرار می گیرد. (به عنوان مثال در صورتی که درآمد مشمول مالیات یک مؤدی دارای فعالیت شغلی بعد از کسر معافیت ها مبلغ 1200000000 ریال گردد و با احراز شرایط از ۳ درصد تخفیف نرخ برخوردار شود، مالیات او به ترتیب تا 500000000 ریال با نرخ ۱۲ درصد، تا مبلغ 1000000000 ریال نسبت به مازاد 500000000 ریال با نرخ ۱۷ درصد و مابقی با نرخ ۲۲ درصد محاسبه می گردد.

 

3- در صورتی که اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل در یک محل دارای تغییر شغل باشند، این تخفیف نرخ با احراز سایر شرایط قابل اعمال است، لكن در صورتی که نسبت به تغییر نشانی (تغییر مکان فعالیت شغلی) اقدام نمایند، این تخفیف قابل اعمال نمی باشد.

 

۴- مفاد بند (۳) فوق در خصوص صاحبان مشاغلی که به واسطه یک مجوز دارای یک پرونده مالیاتی هستند (تبصره ۱ ماده ۳ آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ۳ ماده ۱۶۹ ق.م.م) لازم الرعایه نبوده و می بایست در صورت احراز انجام فعالیت در سال پایه و سال بعد آن در قالب مجوز موردنظر تخفیف مربوط در صورت احراز اعمال گردد.

 

۵- در مواردی که در تعیین مالیات صاحبان مشاغل می بایست تخفیف موضوع تبصره ماده ۱۳۱ قانون مذکور و معافیت موضوع بند (ر) ماده ۱۳۲ ق.م.م اعمال شود، مقتضی است ابتدا تخفیف موضوع تبصره ماده ۱۳۱ قانون یاد شده و سپس معافیت موضوع بند (ر) فوق اعمال گردد.

 

۶- نظر به اینکه صاحبان مشاغل که در سال قبل (سال پایه) در اجرای تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات، مالیات آنها به صورت مقطوع تعیین گردیده است، دارای درآمد ابرازی مشمول مالیات برای سال قبل (سال پایه) نمی باشند، لذا مفاد تبصره ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم (برای سال بعد از شمول تبصره ماده ۱۰۰ قانون در مورد آنها جاری نمی باشد.

 

۷- در مورد صاحبان مشاغلی که به صورت مشارکت فعالیت دارند هر یک از شرکا نسبت به سهم درآمد ابرازی مشمول مالیات سال قبل (سال پایه) و سال جدید خود (در صورت دارا بودن شرایط می توانند از مفاد تبصره ماده ۱۳۱ ق.م.م استفاده نمایند.

 

ب - مقررات عمومی:

 

١- عدم فعالیت در قسمتی از یک سال مالیاتی مؤدی تأثیری در محاسبات نداشته و درآمد ابرازی مشمول مالیات سال پایه و سال بعد از آن بدون توجه به مدت فعالیت طی هر سال در محاسبات لحاظ می گردد.

 

2- منظور از تسویه در تبصره ۷ ماده ۱۰۵ و تبصره ماده ۱۳۱ قانون فوق، صرفا پرداخت بدهی مالیاتی قطعی شده سال قبل سال پایه) بوده و این موضوع قابل تسری به بدهی های قطعی شده سالهای قبل از سال پایه نمی باشد. بدیهی است در صورتی که مالیات تشخیصی سال قبل در مهلت مندرج در نظر اکثریت اعضای شورای عالی مالیاتی به شرح فوق به قطعیت نرسیده باشد صرفا می بایست مالیات اظهارنامه در مهلت موردنظر پرداخت شده باشد.

 

٣- منظور از بدهی های مالیاتی مندرج در تبصره ماده ۱۳۱ و تبصره ۷ ماده ۱۰۵ قانون مذکور کلیه بدهی های قطعی شده سال قبل، اعم از اصل و جرایم متعلقه تصریح شده در قانون مالیاتهای مستقیم بوده و به سایر بدهی های مالیاتی مؤدی مربوط به سایر قوانین ارتباطی نخواهد داشت.

 

۴- با توجه به نظر اکثریت اعضای شورای عالی مالیاتی در خصوص ابهامات اول و دوم، منظور از درآمد ابرازی مشمول مالیات، کلیه درآمدهای مشمول مالیات ابرازی مؤدی در سال پایه و سال بعد که به نرخ های مذکور در مواد ۱۰۵ و ۱۳۱ مشمول مالیات می باشند، خواهد بود.

 

۵- در صورت احراز تخفیف برای هر مؤدی، این تخفیف قابل اعمال به کلیه درآمد مشمول مالیات تعیین شده برای مؤدی (به استثنای درآمد مشمول مالیات تعیین شده به واسطه کتمان در آمد) می باشد. تخفیف مزبور قابل اعمال به درآمد مشمول مالیات تعیین شده به واسطه برگشت هزینه های واحد مالیاتی و همچنین اقلام مؤثر در افزایش درآمد مشمول مالیات از محل حساب تعديل سنواتی نیز می باشد.

 

۶- با توجه به مفاد تبصره ۱ ماده ۱۴۶ ق.م.م، نظر به اینکه شرط برخورداری از نرخ صفر و هرگونه معافیت یا مشوق مالیاتی، ارائه اظهارنامه، دفاتر و یا اسناد و مدارک موضوع ماده ۹۵ ق.م.م در موعد مقرر است و از آنجایی که تخفیف موردنظر از مصادیق مشوق های مالیاتی می باشد، لذا در صورت عدم ارائه دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد بنا به درخواست اداره امور مالیاتی برای حسابرسی، موجب عدم برخورداری از تخفیف موصوف خواهد شد.

 

۷- در صورت عدم ابراز درآمد مشمول مالیات در سال پایه (ابراز صفر و یا زیان) تخفیف موردنظر قابل اعمال نخواهد بود.

 

۸- در صورتی که مؤدی به هر دلیلی در اظهارنامه مالیاتی تسلیمی علیرغم استحقاق برخورداری از این تخفیف نسبت به ابراز آن در اظهارنامه خود اقدام ننموده باشد، لكن در زمان حسابرسی مالیاتی و یا مراجع حل اختلاف مالیاتی احراز گردد مؤدی امکان برخورداری از تخفیف موردنظر را دارا است، اداره امور مالیاتی ذی ربط یا هیأت های حل اختلاف مالیاتی می بایست نسبت به اعمال آن اقدام نمایند و در صورتی که مؤدی به واسطه ابراز، مالیات بیشتری را پرداخت نموده باشد اضافه پرداختی موردنظر فارغ از مفاد تبصره ۲ ماده ۲۱۰ ق.م.م با رعایت مقررات مربوطه قابل استرداد می باشد.

 

مطابق تبصره (1) ماده ۱۰۱ ق.م.م، در مشارکت های مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکا حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. شرکایی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا می گردد. در صورت فوت احد از شرکا وراث وی به عنوان قائم مقام قانونی از معافیت مالیاتی سهم متوفی در مشارکت به شرح فوق استفاده نموده و این معافیت به طور مساوی بین آنان تقسیم و از درآمد سهم هر کدام کسر خواهد شد.

 

مطابق تبصره (۲) ماده ۱۰۱ ق.م.م، در صورتی که هر شخص حقیقی دارای بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمد واحد های شغلی وی با کسر فقط یک معافیت موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م مشمول مالیات به نرخ های مذکور در ماده ۱۳۱ ق.م.م می شود.

 

• مطابق ماده ۱۳۶ ق.م.م، وجوه پرداختی بابت انواع بیمه های عمر و زندگی از طرف مؤسسات بیمه که به موجب قرارداد های منعقده بیمه عاید ذینفع می شود از پرداخت مالیات معاف است.

 

• مطابق ماده ۱۳۷ ق.م.م، هزینه های درمانی پرداختی هر مؤدی بابت معالجه خود و با همسر و اولاد و پدر و مادر و برادر و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی به شرط این که اگر دریافت کننده مؤسسه درمانی یا پزشک مقیم ایران باشد دریافت وجه را گواهی نماید و چنانچه به تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به علت فقدان امکانات لازم، معالجه در خارج از ایران صورت گرفته است پرداخت هزینه مزبور به گواهی مقامات رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران در کشور محل معالجه با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد، همچنین حق بیمه پرداختی هر شخص حقیقی به مؤسسات بیمه ایرانی بابت انواع بیمه های عمر و زندگی و بیمه های درمانی از درآمد مشمول مالیات مؤدی کسر می گردد. در مورد معلولان و بیماران خاص و صعب العلاج علاوه بر هزینه های مذکور هزینه مراقبت و توان بخشی آنان نیز قابل کسر از درآمد مشمول مالیات معلول یا بیمار یا شخصی که تكفل او را عهده دار است می باشد.

 

نکته مطابق بخشنامه شماره 19494/200 مورخ 21/8/1390، در خصوص نحوه اجرای مقررات ماده ۱۳۷ ق.م.م و کسر هزینه های پزشکی از درآمد مشمول مالیات مؤدیان، مقرر گردید:

 

۱- با عنایت به اینکه جدول هزینه های پزشکی انجام شده توسط مؤدیان در فرم اظهارنامه مالیاتی هر یک از مؤدیان به عنوان یکی از اقلام کاهنده درآمد مشمول مالیات درج شده است، بنابراین مؤدیان مالیاتی که درخواست استفاده از تسهیلات مقرر در ماده مذکور را دارند، می بایست هزینه مورد نظر را در فرم اظهارنامه درج و اسناد و مدارک مربوط را در زمان تسلیم اظهارنامه به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.

 

۲- در صورتی که مؤدی در زمان تسلیم اظهارنامه، مدارک مربوط به هزینه پزشکی خود و افراد تحت تکفل را به اداره امور مالیاتی ارائه ننموده باشد، چنانچه قبل از رسیدگی و صدور برگ تشخیص مالیات نسبت به ارائه اسناد و مدارک مثبته در اجرای مقررات ماده ۱۳۷ ق.م.م اقدام نماید، اداره امور مالیاتی مکلف است با رعایت مقررات، در صورت احراز در این مورد و در موارد مذکور در بند(۱) فوق، مراتب را در تنظیم گزارش رسیدگی و صدور برگ تشخیص مالیات ملحوظ نظر قرار داده و با رعایت مقررات از درآمد مشمول مالیات مؤدی کسر نماید.

 

3- چنانچه مؤدی بعد از رسیدگی و صدور برگ تشخیص مالیات، درخواست استفاده از تسهیلات مقرر در ماده ۱۳۷ ق.م.م را داشته باشد، در این گونه موارد کسر هزینه های مذکور از درآمد مشمول مالیات، با رعایت مقررات، پس از طرح در مراجع حل اختلاف مالیاتی موضوع مواد ۲۴۴ ، ۲۳۸ ، ۲۴۷ و ۲۵۱ مکرر ق.م.م حسب مورد امکان پذیر خواهد بود.

 

 

جرایم مالیات بر درآمد مشاغل

 

مطابق تبصره (۳) ماده ۱۷۷ ق.م.م صاحبان مشاغل مكلف اند ظرف چهار ماه از تاریخ شروع فعالیت مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند. عدم انجام دادن تکلیف فوق در مهلت مقرر مشمول جریمه ای معادل ده درصد (۱۰%) مالیات قطعی و نیز موجب محرومیت از کلیه تسهیلات و معافیت های مالیاتی از تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی خواهد بود. این حکم در مورد صاحبان مشاغلی که برای آنها از طرف مراجع ذیربط پروانه یا مجوز فعالیت صادر گردیده است، نخواهد بود.

 

مطابق ماده ۱۹۰ ق.م.م پرداخت مالیات پس از موعد مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل دو و نیم درصد (5/2%) مالیات به ازای هر ماه خواهد بود. مبدأ احتساب جریمه در مورد مؤدیانی که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند نسبت به مبلغ مندرج در اظهارنامه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم آن و نسبت به مابه الاختلاف از تاریخ مطالبه و در مورد مؤدیانی که از تسليم اظهارنامه خودداری نموده یا اصولا مكلف به تسلیم اظهارنامه نیستند، تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه یا سررسید پرداخت مالیات حسب مورد می باشد.

 

مطابق ماده ۱۹۲ ق.م.م در کلیه مواردی که مؤدی یا نماینده او که به موجب مقررات قانون مالیاتهای مستقیم از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی است چنانچه نسبت به تسلیم آن در موعد مقرر اقدام نکند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی درصد( ۳۰%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع قانون مالیاتهای مستقیم و ده درصد (۱۰%) مالیات متعلق برای سایر مؤدیان می باشد. حکم این ماده در مورد درآمدهای کتمان شده در اظهارنامه های تسلیمی و یا هزینه های غیرواقعی نیز جاری است.

 

مطابق ماده ۱۹۳ ق.م.م نسبت به مؤدیانی که به موجب قانون مالیاتهای مستقیم و مقررات مربوط به آن مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند در صورت عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر مشمول جریمهای معادل بیست درصد( ۲۰%) مالیات برای هر یک از موارد مذکور خواهند بود. ضمنا مطابق تبصره ماده ۱۹۳ ق.م.م عدم تسليم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان در دوره معافیت موجب عدم استفاده از معافیت مقرر در سال مربوط خواهد شد.